Ikas dezagun kontzeptuak parekatuz

Honako ariketa honetan, terminoak eta terminoei beraiei dagozkien kontzeptuak parekatu behar dituzu. Kontzeptuak hauexek dira nahas-mahas: bitakora, klimaxa, close up-a, dolly-a, teleprompterra, ekoizpena, slow motion deritzona, jingle-a, jirafa eta klaketa.


0. Jirafa:
Telebistaren alorrean erabiltzen den hitza beso artikulatu moduko tresna bat izendatzeko, hots, mikrofonoa daraman besoa mikroa bera esatariengandik ahalik eta hurbilen ipintzeko iruditik landa utziz.

1. Slow motion:
Irudi mugimendua moteltxoago erreproduzitzea.

2. Telepromterra:
Telebista platoan testuak seinalatzeko sistema digitala. Telebista kameraren ondoan kokatzen da pantaila, esatariak pantailara begiratzen duenean testua irakur dezan, era horretan begirada aurrera zuzenduz eta tinkotuz.

3. Bitakora:
Iberoamerikan erabiltzen den hitza berriemaileentzako eskuliburuak izendatzeko

4. Klaketa:
Telebistan eta zinemagintzan erabiltzen den terminoa arbel txiki bat (zurezko listoi txikerra daukana) izendatzeko. Irudiak eta soinuak sinkronizatzeko erabiltzen da arbelezko tresna hori.

5. Close-up:
Telebistan eta zinemagintzan erabiltzen den hitza esatari edo aktore baten lehen planoa izendatzeko (sorbaldarainokoa) edo lehen-lehen planoa adierazteko.

6. Dolly-a:
Karro batean ezarrita doan garabi txikia, telebista estudioetan erabiltzen dena kamerak leku batetik bestera eramateko. Estudio bakoitzean hiru kamera egon ohi dira eta horietariko batek hain zuzen tresa hau darama.

7. Jingle-a:
Ingelesezko hitza, irratian erabilia eta publizitate doinu arrakastatsuak izendatzeko erabili ohi dena.

8. Klimaxa:
Narrazio baten une gorena (dela irratsaio batena, dela telesaio batena) izendatzeko erabiltzen den terminoa.

9. Ekoizpena:
Irratsaio edo telesaio bat egiteko behar diren baliabide finantziero, material eta juridikoez arduratzea.

Nor da pertsonaia ezkutua?

Ondorengo ariketan, irrati-telebistaren historian sona edo ospea lortu duten pertsonaiak zein diren asmatu behar duzu. Hartu datuak eta kopiatu zure bitakoran edo koadernoan, pertsonaien abizena idatzita. Ea dakizun bakoitzan nor den.


0. Vladimir Zworykin

Errusian sortu zen, Murom hirian hain zuzen, 1899an; eta 1982an hil zen. AEBetan bizitza profesionala egin zuen asmatzaile honek Vladimir zeukan izena. Aditu askok diote bera izan zela telebista elektronikoaren eta bideoaren aita. 1923an, ikonoskopioa asmatu zuen, hau da, irudiak jasotzeko tutua. 1929an kineskopioa ere asmatu zuen. Westinghouse eta Radio Corporation of America (RCA) enpresetan lan egin zuen. II. Mundu Gerran AEBetako gobernurako aholkulari zientifikoa izan zen.


1. Robert Edward "Ted" Turner III

CNN telebista kate ospetsuaren jabea eta gizon aberatsa. 1938. urtean sortu zen eta Robert Edward izena jarri zioten gurasoek. Familia aberats baten hirugarren pertsonaia ospetsua. 2002an, 9.300 milioi dolar galdu zituen AOL Time Warner enpresak kolapsoa eduki zuenean merkatuan. United Nations Foundation-i mila milioi dolar eman zion. Jane Fonda artistarekin egon zen ezkondurik.


2. Jose Maria Iriondo

Kazetari, idazle, telebistalari eta kultur eragile gipuzkoarra. Urrestillan jaioa, 1938an. Merkataritza ikasketak egin ostean, Loiolako Herri Irratian hasi zen esatari lanetan 1962tik 1982ra bitartean. Ez dok amairu taldearen sortzaileetarikoa eta ETBko erredaktore-burua 1983tik 1985ra. Euskaltzain urgazlea eta ETBko zuzendari eta programazio-buru ohia izan zen. Liburu batzuen idazlea: Noiz amatxo? eta Euskal dantzak, kasurako.


3. Ramon Labayen Sansinenea

Euskal Telebistaren proiektua pertsonaia honek burutu zuen. Tolosan jaio zen 1928an eta aita idazle ospetsua izan zen Tolosako alkatea eta EAJkidea izateaz gain. Bere ekimenez ETBz gain, HABE, Euskadi Irratia eta Euskadiko Orkestra sinfonikoa ere sortu ziren.

2. ataza (Gol TV)

Hona hemen Eider Aranberri eta nik 2. atazarako egin dugun bideolana, hain zuzen ere, Gol TV-ri buruzkoa.

Iragarki bat (Coca Cola)

Publizitatearen munduan garrantzitsua da jendea liluratzeko ideia berriak izatea, hau da, berriztatzailea izatea. Beraz, erakargarritasuna lortu behar da. Hona hemen esandakoa adierazten duen iragarki bat.

Irrati albistea zuzenduz

ARIKETA:

Ondoren, ikasle batek egindako albistea daukazu, irratibidetik emititzeko moduan dagoena. Hala ere, errakuntza batzuk daude. Ea dakizun non dauden. Berria arretaz irakurritakoan, zure bitakoran iruzkindu gaizki dagoena zergatia azalduz. Errakuntzak era askotakoak izan daitezke: ortografikoak, esaldien antolakera, esaldien luzera, semantikoak… Kontura zaitez albistearen goikaldean derrigorrez agertu beharreko datuak ditugula, ondoko adibidean ikusten den bezala.

LEIOA IRRATIA
DATA: 2003-XI-3
ALBISTEGIA: 14.00etakoa
ATALA: Euskal Herria
GAIA: ERNE sindikatuaren batzarrea
IDAZLARIA: Iraide Otsaran
IRAUPENA: 35 segundu
_________________________________

ERNE deritzon Ertzaintzaren sindikatu independienteak hilabete honen 31ean eta otsailaren 1ean burutuko du bere bigarren kongresua. ERNE sindikatuak Bilbaon daukan egoitza aukeratu du batzarrea egiteko. Bertan, bost afiliatuko konpromisari batek eta sindikatuko buruzagiek hartuko dute parte. Dena den eta boto eskubiderik gabe izan arren, beste edozein afiliatu ere joan daiteke batzarrera.

Oraingoz, ponentzia bakarra prestatzen ari da ERNE sindikatua, eta afiliatu batzuek iruzkidu didatenez, aipaturiko ponentzia jarraipenekotzat jotzen da, 1988an egin zutenaren ildo beretik joango omen dena.



ALBISTEA ZUZENDUTA

ERNE Ertzaintzaren sindikatu independenteak hilabete honen 31an eta otsailaren 1ean burutuko du bere bigarren kongresua. Sindikatu honek Bilbaon daukan egoitza aukeratu du batzarra egiteko. Bertan, sindikatuko buruzagiek eta bost afiliatuko konpromisario batek parte hartuko dute. Hauez gain, boto eskubiderik izan ez arren, beste edozein afiliatuk ere batzarrera joateko aukera izango du.

Oraingoz, txosten bakarra prestatzen ari da ERNE sindikatua, eta afiliatu batzuek jakinarazi/esan/adierazi digutenez, aipatutako txostena jarraipen bat baino ez da izango, izan ere, 1988an egin zutenaren ildo beretik joango baita.

http://zopelana.org/gorka/?p=71

Leioako campusa berritu egingo dute

Hona hemen Leioako campusa nola berrituko duten azaltzen den bideolana, Eduvlog bideoblogak babesturik. Ikuspegi orokor baten bidez, etorkizunean nolakoa izango den ikusi daiteke. Iraupena: 02:53.

"XXI. mendean ikastea zer den" bideoaren iruzkina

Bideo honetan bi ideia nagusi dira azaldu nahi zaizkigunak: ikasleei nola irakatsi behar zaien XXI. mendean eta noski, honi lotuta, bizitzan eduki behar duten prestakuntza.

Hasteko, duela urte batzuetako metodoak alde batera utzi eta berrikuntzak sartzeko garaia dela uste dut. Bideoan dioen bezala, gaur egungo ikasgela batzuek duela urte asko zeuden ikasgelen antza dute eta hori aldatu beharra dago. Ikasgela eder eta erosoak sortu beharko lirateke, ikasleen parte-hartzea bultzatu behar da, seguru sentiarazi behar zaie… Hau da, metodo berriak bilatu behar dira, horrela, irakaskuntzaren hobekuntza bultzatzeaz gain, ikasleen “motibazioa” ere bultzatuko baita.

Bestalde, Jackie Halaw-ek dio XXI. mendean ikasleek hiru baliabide ikasi behar dituztela: competition (lehiakortasuna), cooperation (elkarlana) eta collaboration (elkarri lagundu). Esan beharra daukat ni honekin erabat ados nagoela. Ikasleei lehiatzen irakatsi behar zaie: alde batetik, egunetik egunera gauzak hobeto egiteko gogoa izan behar dela adierazi behar zaie eta bestetik, gaur egungo gizartea lehiaz betea dagoela jakin behar dute. Baina aldi berean, elkarlana, talde-lana sustatu behar da, bizitzan geure buruaz gain ingurukoak ere kontutan hartu behar baititugu. Honen bidez, ikaskideekin harremanak edukitzeaz gain, gauzak errazago egin daitezke eta denbora ere aurreztu dezakegu. Hala ere, hiru baliabide horien artean, garrantzitsuena hirugarrena iruditzen zait: elkarri laguntzea. Izan ere, norbaitekin lan egiten denean, besteak laguntza behar badu eskaintzeko prest egon behar dugu, guztioi gustatzen baitzaigu laguntza jasotzea arazoren bat dugunean. Gaur egungo gizartean oso garrantzitsua iruditzen zait hiru baliabide horiek ongi barneratuak izatea eta beraz, irakaskuntzak hori bultzatu beharko luke.

Laburbilduz, mende honetan irakaskuntzaren esparruan metodo berrien bilaketari ekin beharra dagoela iruditzen zait, bertako baliabideak ikasteak duen garrantzia ahaztu gabe. Metodo berriak sortzeko gaur egun ditugun aukera desberdinak erabili daitezke, adibidez, teknologia berriak.

Bideoa ikusteko

LIVELY (klaseko ariketa)

Duela astebete, azaroaren 7an, arratsaldeko 5:30etan geratu ginen http://www.lively.com/ webgunean Gorka Palazio irakaslearekin, gelako ariketa bat egiteko asmoz. Ostirala izanik, argi zegoen zenbait pertsonek ezin izango zutela hitzordua bete, baina helburua ahal genuenok behintzat hiru dimentsioko “mundu birtual” hau lehen eskutik ezagutzea zen.

Ariketak, lehen begiratuan, erraza zirudien. Izan ere, hauxe zen egin behar genuena elkarrekin komunikatzeko: lehen aipatutako webgunean sartu, gelen artean “active rooms” aukeratu, bilatzailean “Mountain View” jarri eta azkenik, “Lively: Google Room”-en sartu, gela horretan geratu baikinen hitz egiteko. “Chat” moduko honetan ibiltzeko bi gauza baino ez dira egin behar: aplikazio bat jaitsi, ondoren sartu ahal izateko eta erabiltzaile-kontu bat sortu Google-en.

Ni sartu nintzen, oso puntual izan ez bazen ere, baina ez nuen hitz egiteko aukerarik izan. Blokeatu egiten zitzaidan (ordenagailuaren arazoa) eta beraz, ez zidan idazteko aukerarik ematen. Hala ere, nire pertsonaia egiteko aukera izan nuen eta dirudienez, oso ongi dagoen programa da.

“Second Life” mundu birtualaren antza duela esan daiteke. “Los Sims” bideojokoaren antzekoa ere bada, baina aipatzekoa da hau ez dela denbora pasa bat bakarrik, munduko hainbat pertsonekin komunikatzeko aukera eskaintzen baitu. Ikusten dudan alde txarrena, gela bakoitzak jende kopuru mugatua onartzen duela da, hau da, gela batean jende asko baldin badago, ez du uzten jende gehiago sartzen. Dirudienez, hau gertatu zen pasa den ostiralean. Baina orokorrean, esan beharra daukat programa ona iruditzen zaidala.

"The Corporation" dokumentalaren inguruko hausnarketa

Mark Achbar eta Jennifer Abbott-ek zuzendutako “The Corporation” dokumentala enpresen munduaren nondik norakoak azaltzen saiatzen da; eboluzioaz, eraginaz eta etorkizunaz hitz eginez. Gaur egun korporazioa gure gizarteko instituziorik nagusienetarikoa denez, horren inguruan dauden faktore guztiak azaldu nahi izan zaizkigu dokumental interesgarri honen bidez.

Korporazioa enpresa handi baten forma duen “pertsona” bezala aurkezten zaigu dokumental honetan. Baina ez da pertsona arrunta; ezmoral, berekoi, kaltegarri, gogor eta errukirik gabekoa baizik. Gaur egun korporazioek (enpresa, konpainia, enpresa-komunitatea) izugarrizko indarra, boterea eta eragina dute. Hauen helburu nagusiena ahalik eta irabazi gehien lortzea da, onurak lortu nahi dituzte jabeentzat eta askotan besteen kontura lortzen dituzte. Nolabait esateko, aberastasun asko sortzen duten erakundeak dira korporazioak, baina kalte asko ere ekartzen dituzte, batzuetan ezkutuak izaten direnak. Niri adibide oso ona iruditu zait dokumentalean agertzen dena, hain zuzen ere, kirol-talde eta enpresen artekoa. Kirol-talde batean, batzuek defenditu egiten dute, beste batzuek baloia pasatzen dute… eta enpresa batean, berriz, bertako kideek ere gauza desberdinak egiten dituzte. Baina guztion helburua berdina da: erakunde bezala arrakasta lortzea. Kide guztiek norabide berean egin nahi dute lana, helburu komuna baitute. Beraz, azken batean, jabeentzako onurak gauza guztien gainetik jartzen dira eta beste hainbat faktore (langileak, enpresaren erabaki eta ekintzek kaltetu ditzaketen pertsonak, gizartearen ongizatea, enpresak sortutako hainbat motatako kalteak, kutsadura, esplotazioa, pobrezia, animalien egoera, osasuna…) bigarren maila batean geratzen dira. Enpresak interesen arabera mugitzen direla esan daiteke, beste guztia ia erreparatu ere egin gabe.

Enpresen eta industriaren erakundeak gaur egun eragin handikoak izateaz gain, aberatsenak, boteretsuenak eta “zapaltzaileenak” direla esan daiteke. Ezin da ahaztu enpresak zenbait kasutan suntsiketa-tresnetan ere bilakatu direla. Nire ustez hau aldatu behar den gauza bat da. Enpresak zabaltzen ari dira eta ukitutako edozer lortzen dute; hala nola, publikoaren kontzientzia hedabideetan, haurren adimena… Korporazioek izugarrizko boterea lortu dute eta hau aldatu beharra dagoela iruditzen zait. Pertsona arruntek kontrolatu beharko lukete mundua, korporazioen boterea urrituz, nahiz eta aldaketa hau zaila izan.

Bideoa ikusteko

Erlo Telebista (wikipediarako sarrera)

Erlo Telebista Zarauzko Telebistak eta Kaitok (Azpeiti eta Azkoitiko telebista) bat eginez sortu zen 2007ko urrian. Gaur egun, Urola Kostako tokiko telebista honek, 49.000 biztanle inguruko ikusleri potentziala du. Digitalean ikusgai da Urola Kosta eskualdean, Hamaika Telebista Hedatzeko Taldearekin Eusko Jaurlaritzak emandako lizentzia digitalari esker. Azpeitian, Azkoitian, Getarian, Zumaian eta Zarautzen ikusi daiteke telebista, hain zuzen ere, Euskaltelen bidez.
Telebista hau sortzearen arrazoiak, tokiko lizentzia digitalen lehiaketa handia egotea eta baimen digitala eskuratzeak ekartzen zituen betebeharrak izan ziren. Beraz, erronka horri aurre egiteko, bi herri telebistek elkartzea erabaki zuten, telebista berri bat sortuz. Albistegi, erreportaje eta hainbat motatako saioak emititzen dituzte, nahiz eta inguruko albisteei eman garrantzirik handiena. Erlo telebistak sarera ere egin du salto, bere webgunean (http://www.erlotelebista.com/) edukiak zintzilikatuz. Telebistak ekoizten dituen saioei buruzko informazioa, bideoak eta ikusleen parte-hartzea sustatzeko asmoarekin zabaldutako foro bat aurki daitezke bertan. Honen helburu nagusiak ikusleekiko harremana sendotzea eta etorkizunaren aurrean indar gehiago edukitzea dira.

Top 7 zerrenda

Hona hemen nire Top 7 zerrenda. Zerrenda honetan agertzen dira nire ustez baliagarriak diren 7 webguneak. Niri, pertsonalki, oso erabilgarriak iruditzen zaizkit.

1- http://www.google.com/
Informazioa, argazkiak, berriak, mapak… bilatzeko aukera eskaintzen duen webgune ospetsua da hau. Bideoak ere bilatu daitezke eta erabiltzaileak bere bideo propioak igo ditzake. Hau gutxi balitz, Google Earth programa ere eskaintzen du. Webgune hau erabiltzeko oso erraza da eta hori da bere ospearen arrazoietako bat.

2- http://www.youtube.com/
Webgune hau oso lotuta dago ikus-entzunezko munduarekin. Honen bitartez, erabiltzaileek beraien bideoak partekatzen dituzte. Bideoak igotzeko aukera eskaintzeaz gain, ikusteko aukera ere ematen du. Bideo bat ikusi ondoren, zure iruzkina idatzi dezakezu. 10 minutu baino gutxiagoko bideoak eskegi daitezke, hortik gorakoak ezin dira ipini. 2006an “urteko asmakizuna” saria irabazi zuen, beraz, horrek adierazten du gizartearengan izan duen eragin handia.

3- http://www.blogger.com/
Blog pertsonal bat sortu eta argitaratzeko aukera eskaintzen du webgune honek. Bertan informazioa idazteko aukeraz gain, irudiak eta bideoak igo ditzakegu.

4- http://www.cinetube.com/
Hemen pelikulak “online” ikus ditzakegu eta bere alderik onena dohainik dela da. Serieak, dokumentalak, pelikulak… ikus ditzakegu ezertxo ere ordaindu gabe. Horrela, ez ditugu pelikulak jaitsi beharrik.

5- http://www.ikastube.com/
Webgune hau “youtube”-ren antzekoa da, nahiz eta hau euskaraz eta irakaskuntzarako baino ez izan. Hala ere, oso interesgarria eta baliagarria da, irakaskuntzarako euskarazko bideogunea baita.

6- http://www.wikipedia.com/
Wikipedia sarean orririk bisitatuenetarikoa da. Bertan artikulu desberdinak topa ditzakegu eta noski, hizkuntza desberdinetan. Beraz, informazioa bilatzeko modu praktikoa dela esan dezakegu webgune arrakastatsu hau.

7- http://www.zabaldu.com/
Albiste interesgarrienak zabaltzeko aukera ematen duen euskarazko webgunea da hau. Mota honetako webguneak euskaraz (http://www.aupatu.com/), gazteleraz (http://www.meneame.com/), ingelesez (http://www.digg.com/)... dira. Zerbitzu hauek, erabiltzaileak sarean aurkitutako berrietan oinarritzen dira, jendeak web hauetan jartzen baititu. Beraz, webgune hauetara sartzean, jendeak berri desberdinak irakurtzen ditu eta gustuko edo interesgarriren bat aurkituz gero, boto positibo bat eman dezake. Horrela, esan daiteke modu demokratiko batean aukeratzen direla berririk aipagarrienak.

Hauxe da nire Top 7 zerrenda; nire ustez, webgune horiek oso ongi daude, bai lanak egiteko eta baita entretenimendurako ere. “Irrati eta telebistako informazioaren teoria eta teknika” irakasgairako baliagarriak izan daitezke, ikus-entzunezkoen panoramarekin lotuta baitaude, noski, informazioaren esparrua alde batera utzi gabe.